ხომალდების მოძრაობის რუკა – არის უნიკალური სერვისი, რომლის მიზანია საზღვაო ხომალდების თვალთვალი რეალურ დროში. მსგავსი გემების გადაადგილების მონიტორინგის ტექნოლოგიის საფუძველში გამოყენებულ იქნა მიღებადი სიგნალების დეტალური ბაზა შემდეგი პარამეტრების ერთობლიობის შესახებ:

– ხომალდის გაბარიტებზე;
– მის იდენტიფიკაციაზე;
– გადაადგილების სიჩქარესა და კურსზე.

ამ მიზნით დედამიწის ახლო ორბიტაზე გამოყვანილია მრავალრიცხოვანი კოსმოსური აპარატები, რომლებიც აწარმოებენ ხომალდების თვალთვალს და გადასცემენ მიღებულ დაწვრილებით ინფორმაციას სახმელეთო სადგურებს.  დაკავებულს უშუალოდ საზღვაო ტრაფიკის მონიტორინგით დღეს 10 ორბიტულ აპარატზე მეტი მოძრაობს დედამიწის ირგვლივ .თანამგზავრული სისტემების აწყობილი მუშაობის შედეგად გაჩნდა ინტერაქტიული რუკა, რომლის მეშვეობითაც ხომალდის ონლაინ თვალთვალი გახდა ჩვეულებრივი ღონისძიება.

მონაცემების განახლება ხდება რეალური დროის რეჟიმში,თუმცა შესაძლებელია  ინფორმაციის გადაცემის/მიღების  შეფერხებები გემების გადაადგილების თაობაზე 60 წუთის ფარგლებში. ასეთი დაუმთხვევლობა ხდება იმ შემთხვევებში, როდესაც გემები ტოვებენ  თანამგზავრული სიგნალის მიღება/გადაცემის ზონას. იმისთვის რომ მოხდეს მსგავსი დასანანი სიტუაციების მინიმუმამდე დაყვანა დაინტერესებული ქვეყნების ( რომლებსაც გააჩნიათ გასასვლელი ზღვაზე ან ოკეანეზე) დასახმარებლად იყო შექმნილი კოსმოსური თანამგზავრული აპარატები, აღჭურვილი АIS (ასს ავტომატური საიდენტიფიკაციო სისტემით,თუმცა ბოლო დროს ამ აბრევიატურის ახსნა გაჟღერდა როგორც ავტომატური საინფორმაციო სისტემა,მთავარი აქცენტის დასმით საინფორმაციო შემადგენელის როლზე უახლეს კოსმოსურ ტექნოლოგიებში).

2000 წელს Automatic Identification System შემუშავების მიზეზი  გახდა  შეუჩერებლად ზრდადი მსოფლიო ფლოტის გემების შეტაკების შემცირების მწვავე მოთხოვნა .გემები მხოლოდ 100 ტონაზე მეტი წყალწყვით ყოველწლიურად იზრდება  3 000 ერთულით,ხოლო უფრო წვრილი საზღვაო  «პლანქტონის» რაოდენობრივი ზრდა უკვე დიდი ხანია არ ექვემდებარება ერთიან სტატისტიკას.

მსოფლიო ოკეანეს სივრცეებზე გადაკვეთისას ყველა შეხვედრა როდი სრულდება უსაფრთხო მანძილზე. პრაქტკის შედეგად ნათელი გახდა, რომ ჩვეულებრივი რადარებით მსგავსი პრობლემა ვერ გადაწყდებოდა.

შეჯახებების რისკის მინიმუმამდე დაყვანის მიზნით საერთაშორისო საზღვაო ორგანიზაციამ შემოიღო AIS დაყენება, იმისთვის რომ ეწარმოებინათ   ხომალდების ონლაინ თვალთვალი, საზღვაო ტრანსპორტის შემდეგ სახეობებზე:

– სატვირთო ხომალდები, რომლებიც აღემატება 500 ტონას;
–საერთაშორისო რეისებზე მყოფი  «სატვირთოები»,რომლებიც აღემატება  300 ტონას;
– ყველა სამგზავრო გემი, ტონაჟის გათვალისწინების გარეშე.

რას წარმოადგენს გემის მოდული AIS, რომლის მოწოდება ხომალდის თვალთვალის შემსუბუქებაა?. ეს ულტრა მოკლეტალღური დიაპაზონის ციფრული მიმღებ-გადამცემია, რომელიც უკავშირდება -გემის სანავიგაციო სისტემებს. ყოველ 2-10 წამში (დამოკიდებულია მოძრაობის სიჩქარეზე) ან ყოველ 3 წუთში დგომის რეჟიმში ის გადასცემს შემდეგ საბორტო დინამიურ ინფორმაციას:

– მიმდინარე კოორდინატები;
– სანავიგაციო სტატუსი («ძრავის ქვეშ მოძრაობაში», «ღუზაზე»);
– იდენტიფიცირების ნომერი MMSI ;
– სიჩქარე და კურსი ;
– ზუსტ დროის ნიშნულს.

დინამიურ ნიშნულებთან დამატებით მუდმივად (მაგრამ რამდენადმე იშვიათად ყოველ 6 წუთში), ზუსტად ასე იწარმოება ხომალდის თვალთვალი რეალურ დროში, გადაიცემა სტატიკური ინფორმაცია:

– ხომალდის იდენტიფიცირების ნომერი IMO;
– მისი ტიპი და დასახელება;
– რადიომოსახმობი და გაბარიტები;
– სისტემის პოზიციონირების ტიპი (ГЛОНАСС, GPS, LORAN) ;
– ინფორმაცია მარშრუტის შესახებ;
– ტვირთისა და ნალექის კატეგორია;
– ხალხის რაოდენობა და არსებობა ბორტზე.

ასევე გათვალისწინებულია ტექსტის ხელით შეყვანის შესაძლებლობა თუ ხომალდს ემუქრება საფრთხე.

რელურ დროში ხომალდის თვალთვალის ავტომატური იდენტიფიკაციის სისტემა შედგება ასეთი შემადგენელებისგან:

– ულტრა მოკლეტალღური დიაპაზონის გადამცემი;
– ულტრა მოკლეტალღური დიაპაზონის მიმღები;
– თანამგზავრულ-გლობალური ნავიგაციის თანამგზავრი ;
– ინფორმაციის შეყვანისა და გამოყვანის მოწყობილობა;
– ანძები (რომლის სამაგრის სიმაღლეს აქვს გადამწყვეტი მნიშვნელობა მიღება/გადაცემის სიშორისთვის და შეუძლია მიაღწიოს მნიშვნელოვან სიდიდეებს 15-20 დან 40-60 მილს იმ შემთხვევაში თუ ახლოს მდებარეობს საბაზო სადგური, რომელიც ზრდის ხილულ დიაპაზონს). Check mp3moto.

მთელი მიღებული ინფორმაცია აისახება კომპიუტერის მონიტორზე ან ე.წ. კარტპლოტერზე სიმბოლოების გრაფიკულ ვარიანტში, რომელიც დადებულია რუკაზე ან ცხრილის სახით..ჩვენს შემთხვევში – ეს არის სადგომი(მარინა) ტრაფიკი ხომალდების თვალთვალი რეალურ დროში.

თუკი რაიმე მიზეზების გამო ხომალდების პოზიციები არ ფიქსირდება რუკაზე, მაშინ შეიძლება:

– ხომალდი მდებარეობს საბაზო სადგურის დაშორებით
– ის არ არის აღჭურვილი ავტომატური საიდენტიფიკაციო  სისტემით, ან იგი გამოსულია მწყობრიდან;
– მონაცემები დაფარულია უსაფრთხოების მიზნით;
– ტრანსპონდერის სიმძლავრე საჭირო ნორმაზე დაბალია.

მცირე საზღვაო ხომალდების მკვეთრად გაზრდილმა რაოდენობამ გამოიწვია მათი მფლობელების პირდაპირი დაინტერესება პირადი უსაფრთხოების უზრუნველყოფით,ამიტომ  ავტომატური საიდენტიფიკაციო  სისტემით ხომალდის აღჭურვა გახდის იახტების თვალთვალს მეტად ხარისხიანს, მობილურს და მარტივს.

მოცემულ გვერდზე წარმოდგენილ რუკაზე თქვენ შეგიძლიათ დააკვირდეთ  ხომალდებს თვალთვალის რეალურ დროში რუსულ ენაზე . აქ თქვენ შეგიძლიათ დააკვირდეთ საკუთარი იახტის გადაადგილებასაც თქვენი კრუიზის დროს ზღვის სანაპიროს გასწვრივ– ეს საკმაოდ მოსახერხებელია.